Ruchliwość dziecka i chęć odkrywania świata sprawia, że niejednokrotnie maluch się przewraca. Takie wypadki często kończą się nie tylko płaczem, stłuczeniami i siniakami, o czym każdy rodzic dobrze wie. Nierzadko zdarzają się również urazy zębów. Co wtedy należy zrobić? W każdym przypadku trzeba jak najszybciej udać się do dentysty ze swoją pociechą. Ukruszony ząb, złamany, czy też pęknięty wymaga leczenia, a zaniedbania prowadzą do późniejszych problemów z zębami stałymi. Tylko szybka reakcja i działanie stomatologa mogą temu zaradzić.
Urazy zębów mlecznych u dzieci
Przy urazach zębów mlecznych sposób leczenia zależy od rodzaju uszkodzenia. Przede wszystkim należy udać się do gabinetu stomatologicznego.W przypadku np. zwichnięcia mleczaka, nie umieszcza się go w zębodole, ponieważ to nie jest korzystne. Tkwiące w dziąsłach jamy ustnej zawiązki zębów stałych mogłyby zostać w ten sposób uszkodzone. Rozwój zęba będzie nieprawidłowy, zostanie zahamowany proces mineralizacji, a korona i korzeń mogą się nie wykształcić. W takim przypadku jedynym rozwiązaniem jest udanie się na wizytę do stomatologa, który oceni stopień wady i zastosuje odpowiednie metody naprawcze.
Przy urazach uzębienia mlecznego, najczęściej dochodzi do zwichnięcia zębów. Bardzo rzadko zdarzają się złamania korony, czy też korzenia. Szacuje się, że zwichnięcia mleczaków stanowią 62-69% urazów u dzieci.
Złamany ząb mleczny u dziecka
Złamanie korony zęba, czy też jego korzenia zdarzają się znacznie rzadziej w przypadku mleczaków. Jeśli na skutek mechanicznego urazu nastąpi wtłoczenie zęba w kość wyrostka zębodołowego, wtedy dokonuje się ekstrakcji. Ma to zabezpieczyć przed uszkodzeniem zawiązków zębów stałych.
Ważne jest zapobieganie urazom. W tym celu należy pamiętać, żeby dziecko podczas np. jazdy na rowerze, czy też rolkach zakładało kask. Taka profilaktyka zapewni mu należytą ochronę.
Co zrobić, gdy ukruszy się ząb?
W przypadku ukruszonego zęba metody naprawcze zależą od skali uszkodzenia. Najistotniejsze jest jednak, żeby rodzic jak najszybciej zareagował i udał się z pociechą do specjalisty. Stomatolog po dokładnych oględzinach decyduje co należy zrobić. Uwzględnia też komfort małego pacjenta oraz chęć ograniczenia mu doznań bólowych. Przy niewielkim uszkodzeniu, metody naprawcze najczęściej polegają na założeniu plomby, czyli odpowiedniego wypełnienia. Przedtem jednak dentysta delikatnie szlifuje ostre krawędzie ukruszonego fragmentu zęba i w ten sposób nadaje mu odpowiedni kształt. Kolejnym etapem tego procesu jest właściwe zabezpieczenie szkliwa, żeby bakterie nie mogły się na nim gromadzić i doprowadzić do próchnicy. Czasami do odbudowy szkliwa stosuje się wypełnienia z materiału kompozytowego o barwie przypominającej naturalny kolor zęba. Jeśli mały pacjent odczuwa dużą bolesność, to znaczy, że została naruszona miazga, co niestety wymaga leczenia kanałowego. Niekiedy rozwiązaniem jest założenie na ząb korony lub licówki, czyli cienkiej nakładki.
Nim dotrzecie do dentysty
W przypadku jakichkolwiek urazów zębów u dziecka przede wszystkim nie należy wpadać w panikę. Gdy dorosły jest opanowany, wtedy spokój udziela się również maluchowi. Oczywiście nie powinno mu się mówić, że nic się nie stało, bo przecież pociecha odczuwa ból i być może na dziąśle pojawiła się krew. Warto jednak opanować nerwy i spokojnie się zachowywać. Istotne jest to, żeby znaleźć złamany kawałek zęba. Należy też najpierw umówić się na wizytę do stomatologa i telefonicznie przedstawić mu całą sytuację.
Złamany lub ukruszony ząb – najczęstsze przyczyny urazu
Urazy uzębienia to dość częsty problem w przypadku zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Złamania zębów przednich górnych zdarzają się u 30% maluchów posiadających mleczaki. Ciekawostką jest to, że takie wypadki przytrafiają się najczęściej w dwóch przedziałach wiekowych, czyli 2-4 i 8-10 lat. Jeśli chodzi o nastolatków z zębami stałymi, to złamania dotyczą 22% dzieci do 13 roku życia.
Jakie są najczęstsze przyczyny urazów zębów? Gdy dziecko jest młodsze, to nie ma jeszcze w pełni uformowanej koordynacji ruchowej, co sprawia, że łatwo wtedy o upadek. Takie zdarzenia dotyczą przeważnie dzieci do 5 roku życia. W późniejszym wieku też nie trudno o uszkodzenia uzębienia, zwłaszcza, jeśli młody człowiek zajmuje się aktywnościami ruchowymi. Bardzo łatwo o kontuzje przy uprawianiu sportów kontaktowych: gier zespołowych oraz sztuk walki.
Dzieci z wadami zgryzu często są narażone na urazy zębów. Szczególnie dotyczy to tych z wychyleniem szczęki (przodozgryz i tyłozgryz). Uszkodzenia uzębienia zdarzają się też w przypadku dziecka cierpiącego na padaczkę oraz przy niepełnosprawności fizycznej. Ryzyko upadku i złamania zębów jest bardzo duże, gdy młody człowiek zmaga się z upośledzeniem koordynacji mięśni szkieletowych.
Do częstych przyczyn ukruszeń i złamań zębów zalicza się zaniedbania higieny jamy ustnej, które prowadzą do rozwoju próchnicy. Szkliwo jest wtedy słabe, zdemineralizowane i podatne na uszkodzenia. Pamiętajmy też, że zęby nie służą do gryzienia twardych przedmiotów, jak np. długopisów. Otwieranie nimi kapsli od butelek, także jest niewskazane. Na uszkodzenie uzębienia wpływa również bruksizm, czyli nocne zgrzytanie zębami.
Urazy zębów u dzieci – co warto pamiętać?
- -Złamany kawałek zęba należy odszukać, przechować w pojemniczku i pokazać stomatologowi podczas wizyty.
- Urazy zębów mlecznych trzeba traktować inaczej, niż uszkodzenia zębów stałych.
- Istnieje szansa na ponowne umieszczenie w zębodole wybitego zęba, jeśli w dobrym stanie dostarczymy go stomatologowi.
- Przy rozchwianym zębie należy wykonać zdjęcie RTG.
Pozostałe uszkodzenia mleczaków i urazy zębów stałych u dzieci
W wyniku niecałkowitego zwichnięcia zęba może nastąpić:
- wstrząs – dochodzi do zwichnięcia, co powoduje nadwrażliwość zęba na dotyk,
- nadwichnięcie – ząb staje się ruchomy i może boleć podczas gryzienia pokarmów,
- przesunięcie – ząb może przemieścić się w bok, czyli w stronę warg, co określa się zwichnięciem,
- wysunięcie – ząb wysunął się z zębodołu, jednak stomatolog może go wsunąć na miejsce,
- wtłoczenie – wbicie zęba w zębodół.
